Redactie AD
Titel; EEN PROOI WORDT JAGER.

In de hekgolf van de Tweede Wereldoorlog zien we ook dit jaar weer de verhalen opduiken. Heel veel persoonlijke geheimen, late ontdekkingen, dichte kasten die alsnog openkieren….de oorlog woedt voort in alle mogelijke toonaarden.
Auteur Koos Groen, gefascineerd door de Joodse Ans van Dijk, hoedenmaakster in Amsterdam, is in dat tragische leven gedoken en laat helder licht schijnen op deze vrouw, die zelf als slachtoffer van de jodenvervolging was ondergedoken en door verraad werd gepakt. De familie op wiens zolder zij zich had verborgen, bleek “fout”te zijn. Zij hebben haar verraden en op eerste Paasdag 1943 werd zij opgepakt door het Bureau Joodse Zaken, een bureau dat zich bezighield met het opsporen van ondergedoken Joden.

Ans krijgt nu een aanbod: “Je wordt tewerkgesteld in het Oosten of: ,,Je kunt gaan werken voor ons bureau!”
Waarom koos Ans voor dit laatste voorstel?
“Uit pure angst”, zoals zij later in de rechtszaal na afloop van de oorlog sprak. “En om te overleven”. Zij is toen, uit lijfsbehoud, veranderd in een felle jaagster op ondergedoken Joden. Ze had een heel gemene manier om mensen te verraden.
Hoe deed ze dat? Ze stelde zich voor als Ans de Jong van verzetsgroep Vrij Nederland en door haar Joodse uiterlijk won zij het vertrouwen van de mensen die haar slachtoffers zouden worden. “Ik kan wel een onderduikadres voor jullie vinden, ik kan jullie helpen”.
In een periode van vijftien maanden veried zij, soms alleen en soms met hulp van twee andere gearresteerde Jodinnen Branca Simons en Rosalie Roozendaal, tientallen Joden, vooral in Amsterdam, maar ook in het Gooi, Baarn. Zeist, Schiedam en Brabant. .
Koos Groen: “Van prooi zijn deze vrouwen jaagster geworden”.
Kort na de bevrijding wordt Ans gearresteerd en in 1947 wordt ze er dood veroordeeld. Koningin Wilhelmina weigert haar gratie te verlenen.
Ans van Dijk was lesbisch. Groen vraagt zich af: “Is het toeval dat de enige vrouw die na de bevrijding geëxecuteerd is, Joods en homoseksueel was, terwijl tientallen Duitse en Nederlandse organisatoren van de moord op honderdduizend Nederlandse Joden gespaard bleven?
Ook zegt Groen: “Bij justitie en politiek na de oorlog bestond geen enkel begrip voor deze gearresteerde Joden. Die verkeerden na hun arrestatie in een onmogelijke positie. Ze waren als zogenaamd “Strafgeval” in feite al ter dood veroordeeld. Om hun eigen leven te redden hadden ze eigenlijk geen keus, Mag je van iemand verwachten dat hij/zij meewerkt aan zijn eigen dood? Zeker bij het gratieverzoek van Ans van Dijk had dat een rol moeten spelen.
Van de Duitsers en Nederlanders die betrokken waren bij de Joden-vervolging andere Joden hadden geholpen., zijn uiteindelijk maar vier personen ter dood veroordeeld en geëxecuteerd: twee kleine krabbelaars die wat bij wilden verdienen, een oplichter en een opgejaagde lesbische Joodse vrouw, die vóór haar arrestatie andere Joden had geholpen.
Op de avond vóór haar executie eeft Ans zich nog bekeerd tot het Rooms Katholieke geloof.
Volgens Groen heeft Ans van Dijk Anne Frank niet verraden. Op zoek naar de dader ontwikkelt Groen in zijn boek een nieuwe theorie.